Ceramika- krótki przewodnik cz. I
Witamy w naszym sklepie!
Bardzo często, oglądając wyroby ceramiczne, spotykamy się całą gamą określeń, których nie rozumiemy- kamionka, technika raku czy majolika. Aby ułatwić Państwu wybór, postanowiłyśmy przygotować krótki przewodnik, który przybliży świat ceramiki i, mamy nadzieję, ułatwi podjęcie właściwej decyzji zakupowej.
Zacznijmy od początku- glina
Wszystkie wyroby ceramiczne tworzone są z gliny- materiału, który występuje powszechnie w naturze. Glina staje się ceramiką po wypaleniu jej w bardzo wysokiej temperaturze (min. 700 C), dzięki czemu po zanurzeniu w wodzie już się nie rozpadnie, nie będzie też przepuszczać wody. Dzięki takiej obróbce powstaje jednolity, bardzo twardy materiał, który jest z jednej strony bardzo praktyczny, a z drugiej, może być bardzo efektowny. Sama glina jest miękka i bardzo plastyczna, dzięki czemu można ją łatwo kształtować, również ręcznie, dlatego wykorzystywana jest bardzo często i chętnie przez rzeźbiarzy.
Rodzaje gliny
Glinę, w zależności od wytrzymałości wyrobu otrzymanego po wypaleniu, dzielimy na trzy podstawowe kategorie:
- kamionkę
- porcelanę
- glinę porowatą
1. Kamionka
Kamionka jest gładką gliną, która świetnie nadaje się do wytwarzania naczyń użytkowych – talerzy, dzbanków czy misek, ponieważ po wypaleniu jej (w temperaturze 1200 – 1300 st C) powierzchnia jest gładka, trwała i bardzo twarda (jak kamień, stąd właśnie jej nazwa).
Kamionkę znano na Dalekim Wschodzie już III–V w. p.n.e.; w Europie wyroby z kamionki produkowano od czasów średniowiecza we Francji i w Niemczech.
Obecnie w Polsce, najbardziej znanym producentem naczyń kamionkowych z wieloletnią tradycją jest manufaktura w Bolesławcu.
Ze względów higienicznych naczynia kamionkowe wymagają nałożenia szkliwa ceramicznego, czyli warstwy szklanej masy, która w czasie wypalania ściśle łączy się z powierzchnią naczynia. Szkliwo może być przezroczyste lub kolorowe, błyszczące, półmatowe lub matowe. Służy do ozdoby i dodawania efektów dekoracyjnych, ale przede wszystkim nadaje przedmiotom ceramicznym odporność na przenikanie wody czy działanie kwasów.
W naszym sklepie, można znaleźć piękne, kolorowe naczynia kamionkowe autorstwa Hany Karim
2. Porcelana
Kolejnym powszechnie znanym rodzajem gliny jest porcelana, która najczęściej ma biały kolor i delikatną fakturę. Po wypaleniu w temperaturze przekraczającej 1280 st. C staje się bardzo mocna i trwała. Charakteryzuje ją wysoka odporność na działanie czynników chemicznych i duża wytrzymałość mechaniczna. Dlatego stosowana jest w przemyśle jako izolator, czy sprzęt laboratoryjny.
Historia porcelany sięga VII w. W tamtym czasie produkowana była w Chinach, z których 700 lat później przywiózł ją do Europy podróżnik Marco Polo. Mimo, że przez kolejne 400 lat sprowadzono na stary kontynent setki tysięcy sztuk chińskiej porcelany, sposób jej produkcji pozostawał tajemnicą, którą znali tylko chińscy producenci. Dopiero w 1708 r, w Dreźnie, w Niemczech udało się wyprodukować pierwszy porcelanowy przedmiot.
Glina porcelanowa jest dość trudna do modelowania ręcznego czy na kole, ze względu na fakt, że jest mało plastyczna. Dlatego właśnie z porcelany rzadko tworzy się ręcznie naczynia użytkowe, a częściej pojedyncze sztuki lub produkty odlewane.
3. Glina porowata
Glina porowata wykorzystywana była w produkcji naczyń kuchennych – mis, talerzy i dzbanów, od najdawniejszych czasów. Wypala się ją w temperaturze 1000-1080 st. C, a im wyższa temperatura wypalania masy, tym bardziej jest ona odporna na pękanie i lepiej nadaje się do żytku codziennego.
Najbardziej powszechnym rodzajem gliny porowatej jest terakota (czerwona glina), wykorzystywana do produkcji cegły, rur i dachówki, czy charakterystycznych czerwonych doniczek. Dawniej wytwarzano z niej naczynia do gotowania, ze względu na jej odporność na duże różnice temperatur. Co więcej, porowatość powierzchni ceramiki umożliwiała parowanie, co sprawiało, że w ciepłym klimacie wnętrze naczynia pozostawało chłodne, a jego zawartość świeża.
Oczywiście, rodzajów ceramiki jest znacznie więcej. Te trzy są jednak najbardziej znanymi i powszechnymi. Mamy nadzieję, że pierwsza część naszego przewodnika przybliżyła Państwu nieco świat wyrobów ceramicznych.
W kolejnej części opowiemy o technikach tworzenia/lepienia, dzięki którym powstają ceramiczne przedmioty.
